Лето. Стихи на казахском языке. "Жаз". Стих на казахском про лето.

Жаз көңіл жарқылдаған бұл бір шағым,
Жаныма дарытпаймын дүние шаңын.
Әніммен қарсы аламын әрбір күнді,
Жайғандай ерке нәзік жар құшағын.
Жаз көңіл жігіт болдық той бастаған,
Құрбыға зейіні бар ой тастаған.
Жас өмір жайлауында шіркін көңіл
Бәйгіден күнде келіп ойқастаған.
Желпимін жанымды бір осындайда,
Үңілер жүрегіме досым қайда?
Кездесіп көңілімнің күнгейінде,
Әніме асыл құрбым қосылмай ма?!

Жаздыгїн шілде болєанда,
Кґкорай шалєын, бјйшешек,
Ўзарып ґсіп толєанда;
Кїркіреп жатќан ґзенге,
Кґшіп ауыл ќонєанда;
Шўрќырап жатќан жылќыныѕ
Шалєыннан жоны ќылтылдап,
Ат, айєырлар, биелер
Бїйірі шыєып, ыѕќылдап,
Суда тўрып шыбындап,
Кўйрыєымен шылпылдап,
Арасында кўлын-тай
Айнала шауып бўлтылдап.
Жоєары-тґмен їйрек, ќаз
Ўшып тўрса сымпылдап.
Ќыз-келіншек їй тігер,
Бўрала басып былќылдап,
Аќ білегін сыбанып,
Јзілдесіп сыѕќылдап.
Мал ішінен айналып,
Кґѕілі жаќсы жайланып,
Бай да келер ауылєа,
Аяѕшылы жылпылдап;
Сабадан ќымыз ќўйдырып,
Ортасына ќойдырып,
Жасы їлкендер бір бґлек
Кеѕесіп, кїліп сылќылдап.
Жалшы алдаєан жас бала,
Жаєалайды шешесін
Ет јпер деп ќыѕќылдап.
Кґлеѕке ќылып басына,
Кілем тґсеп астына,
Салтанатты байлардыѕ
Самаурыны бўрќылдап.
Білімділер сґз айтса,
Бјйгі атындай аѕќылдап,
Ґзгелер басын изейді,
Јрине деп маќўлдап.
Аќ кґйлекті, таяќты
Аќсаќал шыєар бір шеттен
Малыѕды јрі ќайтар деп,
Малшыларєа ќаѕќылдап.
Бай байєўсым десін деп,
Шакырып ќымыз берсін деп,
Жарамсаќсып, жалпылдап.
Шапандарын белсенген,
Асау мініп теѕселген
Жылќышылар кеп тўрса,
Таѕертеѕнен салпылдап.
Мылтыќ атќан, ќўс салєан
Жас бозбала бір бґлек
Су жаєалап ќутыѕдап.
Ќайырып салєан кґк ќўсы
Кґтеріле бергенде,
Ќаз сыпырса жарќылдап.
Ґткен кїнніѕ бјрі ўмыт,
Ќолдан келер ќайрат жок,
Баєанаєы байєўс шал
Ауылда тўрып кїледі,
Ќошемет ќылып ќарќылдап.

Бет 1. Барлығы 2 бет
Сөуірде көтерілер рахмет туы,
Көрінер көк жүзінде қаз бен қуы.
Көктен жаңбыр, таулардан сулар жүріп,
Жайылар жер жүзіне қардың суы...
Үшпақтың бір сәулесі жерге түсіп,
Өсірер жерден шөпті нүрдың буы.
Жақындар Қүдайымның көктен күні,
Тең болар жарлықпенен күн мен түні.
Аспаннан рақымменен күн тонгенде,
Қуанып қыбырлайды ыныс-жыны.
Үйқыдан козін ашқан жас балаша,
Жайқалып шыға келер жердің гүлі.
Шапақтан бүлты шығар мүнарланып,
Жаңбырлы күндер түсер түманданып.
Адамзат нәр ауасын судай жүтар,
Шол тартқан айуандарша қүмарланып.
Жетпеген үлкендікке жас балалар
Жүгірер ойдан-қырға жүмарланып...
Сөуірде алуан-алуан жауар носер,
Носердің қуатымен жер шобі осер.

Бет 2 . Барлығы 2 бет
Кокорай дүние жүзі шалғын болып...
Жан, айуан, адамизат бауырын тосер.
Жан-жәндік рахат тауып түру үшін
Үшпақтан хош иісті желдер есер.
Сәуірдің әрбір күні дертке дәрмен,
Қүдайым дәрмен бол деп етер пәрмен.
Бір малы шаруаның екеу болып,
Қыстаудан ел шығады алуан-алуан.
Күлісіп, қүшақтасып әзіл етер,
Әйелдер кош жонелтіп кейін қалған...
Жүгірер киік, қүлан тау мен қырда,
Қуанып ықыласпен келген жылға.
Алыстан мүнарланған сағымдары
Шақырып түрар күліп кел деп мүнда.

Қыспақ кетіп,қыс өткен соң келді жаз,
Қиқуласып,келді әндетіп үйрек-қаз.
Жан-жануар жадырасып ,көк шығып,
Күллі әлем масайрасып болды мәз.
Жердің жүзі масатыдай құлпырар
Көкте мұнар,Жерден булар бұрқырыр.
Арық-тұрық көкке шығып тойынып,
Қырдан ойға шапқыласып тырқырар.
Тербетіліп айдын көлдер шалқиды,
Түрлі құстар баурын төсеп қалқиды.
Көкорай шөп көлді айнала көмкеріп,
Мас қылады,күшті жас иіс аңқиды.
Сұлу қыздай кербез құрақ сылдырлап,
Көз ұшында сағым жүріп бұлдырлап,
Торғай шырлап,бұлбұл жырлап сайрайды
Тілі шыққан жас баладай былдырлап.

Жаз келіп жайды құлаш халайыққа,
өлшейік ғибрат көзбен қарайық та.
Жадырап жазылды жан қысылғаннан,
Дәулетке хақтың берген қанайық та
Бәрі әзір, бәрі тегін трлі неғымет,
Мұны бір ұжымақ деп санайық та...
Қаз қаңқыл, үйрекм сымпыл, аққу сыңқыл,
Еткенге құлақ түріп салайық та.
Құс, құрттар білген әнін жырламақ та,
Тым-тырыс біз де үндемей қалайық па?
Жер жайып, түрлі кілем той қылмақшы,
Кел, қазақ, тойға таман барайық та...
Кеңіген, бейілденген мезгілінде,
Тосаңсып жатырқауың ылайық па?..

Таң бұзып тынышымды жіберді деп,
жазғы түн кетерінде түнерді кеп.
Жер-ару серпігенде түн көрпесін,
маужырап қарап тұрды Күн елжіреп.
Гүл бөлеп хош иіске атырабын,
ағаштар жайып салды жапырағын.
Самал жел сыбырласа, сыр ұрласа, -
өзенде мың бұралып жатыр ағын.
Төсінен терсек тағы қызғалдақты,
басында заңғар таудың ызғар қапты.
Шыдамай жаздың жастық жалынына,
ойнақтап ерке бұлақ құздан да ақты.
Сұлулар суға барған сайға бұғып,
қарайды көлдің бетін айна қылып.
Шіркін, жаз, жомартсың-ау базарлыққа
бересің жан біткенге жайдарылық!

Жаз шықты да,
Жаз шықты да,
бар табиғат шешінді,
Әр әсердің бағамы бар кесімді.
Декольтелер көзді қарып өтеді,
Ақ балтырлар алып әбден есіңді.
Көше толы әзәзілдер жосыған,
Өрт шығады кімнің бүгін қосынан?
Айналаңа сұқтана көп қарама,
Қан қысымы көтерілді осыдан.
Шықпай-ақ қой үй деген бір үңгірден,
Тағы қандай сынағы бар,
кім білген!
Осылай деп...
сені ме, әлде,
білмеймін,
Өзімді ме,
кімді үгіттеп тұрмын мен?

Аптапқа шашым шарпылып,
Тарады желдің тарағы.
Бұталар құмға малтығып,
Қараңдап кетіп барады.
Солардың мен де бірі боп,
Кешемін ойдың ақ құмын
Тұрды да тауда дірілдеп,
Мұңыма келіп батты күн.
Мың сауал қойдым.
Ұлық күн
бір жауап айтар түрі жоқ.
Қолыма қысқан үміттің,
Сабағы қалды гүлі жоқ.
Көлік қып жолға алғаным,
Көңілдің сынық күймесі.
Ағытылады алда мың,
Жейделі күннің түймесі.
Жанды да сөнді сәуле бір,
Айналды сосын сағымға.
әлекке түскен әуре-Өмір,
өлеңге ен де, дамылда.

Қыстың қары, аяздың зәрі батқан,
Қар мен мұзға көміліп біраз жатқан.
Жер жаңарып, жан бітіп табиғатқа,
Бәйшешегі бұраңдап жайнаң қаққан.
Аспан беті арылған сұрғылт бұлттан,
Қайғылы қыс күндерін мүлде ұмытқан.
Көкжиегін қаптаған бұлт орнында,
Күнді көзім көреді жылжып шыққан.
Қоңыр салқын іңірде ескен самал,
Жүректі орап жан - жәндік бір жай тасар.
Тобылғылы қызғалдақ, қыналы қар,
Иісі аңқыған буылдыр нулы арал.
Су сағалай ағаштың терек, талы,
Бұтақтары бұраңдап шайқалады.
Майысқан гүл, сыбырлаған су тілімен
Сыбдыр қағып жапырақтар жайқалады.
Таудан аққан күбірлеп су сыбдыры,
Тоғай толған әсемді ән, құстар жыры.
Қырмызыдай құлпырған гүл бәйшешек,
Көк мақпал шөп жалғанның сыны - сыры.
Айдын шалқар, өзен, көл, асқар пана,
Жүз құбылып жайқалған жібек дала.
Қолтығына құмармен көмілесің,
Көк орайлы көрінеді сай мен сала.
Жылтыр қанат көбелек сай мен қырда,
Қонып алып құрақты жас буынға.
Шөп басында қалқиып қорек іздеп,
Шаршамайды қалықтап құр ызыңға.
Торғай шырлап, қаз қонып, тоғай толып,
Балапанды сорлы үйрек суға қонып,
Жалтақтайды жан - жаққа сұм мергеннен,
Шыбын жан мен баласын бірдей қорып.
Қосылысқан су мен сай, қыр мен тоғай,
Айналада сұлу ағаш, гүл көк орай,
Қарағанда алысқа әлдеқайда,
Көк жиекте көрінер сағым сырлай.
Қиқулаған аспанда қаз, қу, тырна,
Ойнақ салған, жайылған мал бар қырда.
Мін таба алмай жалғанның кестесінен,
Тілсіз болып қаласын батып сырға.